K3CTCT: TÓM LƯỢC DIỄN TIẾN ĐỐI PHÓ DỊCH COVID

TÓM LƯỢC DIỄN TIẾN ĐỐI PHÓ DỊCH COVID

Vũ Linh

Trong câu chuyện đối phó với dịch COVID, đảng DC và đồng minh TTDC đã chính trị hóa tuyệt đối cuộc chiến này để biến bệnh dịch tàn khốc này thành vũ khí chính trị hữu hiệu nhất chống TT Trump, bảo đảm ông sẽ không thể tái đắc cử được. Chủ đề chính của cuộc tấn công là TT Trump đã phản ứng quá chậm, quá lơ là, hay thậm chí cố tình giảm thiểu mối nguy của vi khuẩn để giúp kinh tế tiếp tục phát triển, thị trường chứng khoán tiếp tục bay bổng, giúp ông tái đắc cử dễ dàng hơn. Khiến cả ngàn người Mỹ chết oan. Xuyên tạc tất cả các biện pháp chống dịch của TT Trump đều không phải vì ý muốn cứu dân gì, mà chỉ để giúp ông tái đắc cử thôi.

Làm như thể đảng DC và TTDC trái lại chỉ có ý muốn cứu dân chứ không màng tới chính trị hay bầu cử gì hết vậy. Thái độ phe đảng một chiều này lố bịch tới mức nào, xin để quý độc giả phán xét.

DĐTC đã liên tục phá bỏ luận điệu xuyên tạc này, qua việc liệt kê những quyết định của TT Trump so với với thái độ chống đối của phe DC và TTDC, nhưng đã liệt kê một cách rời rạc, qua nhiều bản tin, khiến độc giả không có được một bức tranh tổng quát rõ rệt. DĐTC xin được tóm lược phản ứng của những bên liên hệ trong toàn bộ câu chuyện vi khuẩn Tầu Cộng trong 4 tháng đầu then chốt nhất, từ tháng Chạp 2019 tới cuối tháng Ba, 2020.

Dưới đây là bản tóm lược.

DĐTC hoan nghênh mọi ý kiến bổ túc cũng như việc chỉ ra những sai lầm cụ thể để DĐTC có dịp sửa sai nếu cần. Việc lập bảng tóm lược này hết sức khó khăn vì phải lấy tin từ nhiều nguồn, và có thể có nhiều sai sót vì những ngày và việc xẩy ra đã có rất nhiều khác biệt ngay cả trong các báo Mỹ.

THÁNG 12/ 2019
Thế Giới	6/12: Một bà ở Vũ Hán bị ‘cúm nặng’ phải vào nhà thương khẩn cấp. 25/12: Các bác sĩ Vũ Hán nghi ngờ đã có bệnh dịch, cách ly nhiều người bị ‘cúm’. 30/12: bác sĩ Li Wenliang (Lý Văn Lượng) gửi thư cho đồng nghiệp, báo động có nạn dịch viêm phổi rất dễ lây lan. 31/12: Ủy Ban Y Tế Thành Phố Vũ Hán ra thông báo không có bệnh dịch gì hết. Chính quyền Bắc Kinh thông báo cho WHO biết chỉ có 41 người bị viêm phổi, liên quan đến chợ dã thú Vũ Hán. Cùng ngày này, bộ trưởng Y Tế Đài Loan gửi thư cho WHO, báo cáo có dịch hoành hành tại Vũ Hán. WHO chắc liệng thư vào thùng rác, vì không ai nghe nói gì hết. Trong suốt cả tháng, TC liên tục loan tin có bệnh vì ăn thịt dơi và rắn, nhưng không trầm trọng, không lây lan, không có ai chết.
Chính Quyền Trump	Nguyên tháng, cả nước Mỹ từ TT Trump cho đến Hạ Viện, Thượng Viện và TTDC, tất cả chưa ai để ý tới nạn dịch, mắc lo chuyện Hạ Viện điều tra đàn hặc TT Trump.
Đảng Dân Chủ
TTDC
Tổng Kết:12/2019	Vi khuẩn bắt đầu phát tác tại Vũ Hán; nhà cầm quyền TC tìm mọi cách giấu nhẹm, với sự hợp tác tích cực của WHO.

THÁNG 1/ 2020
Thế Giới	1/1: TC đóng cửa chợ Vũ Hán, bắt bác sĩ Li Wenliang. 3/1: TC ra lệnh cấm các bệnh viện và các bác sĩ loan tin về bệnh dịch. 4/1: WHO thông báo có một nhóm người bị viêm phổi tại Vũ Hán nhưng không có ai chết. Lập lại tuyên cáo của TC, xác nhận bệnh mới không lây lan từ người qua người. 6/1: Mỹ đề nghị gửi chuyên gia qua giúp TC đối phó với dịch, bị TC bác bỏ ngay. 7/1: TC xác nhận có vi khuẩn mới nhưng không truyền nhiễm, đặt tên là novel coronavirus. 9/1: WHO ca tụng TC đã mau mắn tìm ra vi khuẩn là con cháu của vi khuẩn corona từ bệnh dịch SARS trước đây, xác nhận lại bệnh này không truyền nhiễm, không ai chết. Cái mâu thuẫn là nếu là con cháu của SARS thì tại sao có thể do ăn thịt dơi hay rắn? Nếu là biến thể của SARS thì ở đâu nhẩy ra? 10/1: TC báo tin BS Li Wenliang bị nhiễm khi đang ở tù. 11/1: TC thông báo có người đầu tiên chết vì corona, nhưng đồng thời cũng thông báo hơn 700 người đã được khám vì cúm, nhưng không thấy có gì liên hệ với nhau, tức là bệnh không truyền nhiễm. 13/1: Thái loan tin có người bị nhiễm đầu tiên. 15/1: Nhật loan tin có người bị nhiễm đầu tiên. 22/1: Một phái đoàn của WHO đến Vũ Hán điều tra, sau đó, lần đầu tiên nhìn nhận corona ‘có thể’ truyền nhiễm tuy cần điều tra thêm. 23/1: TC ra lệnh cấm cung toàn thành phố Vũ Hán và vùng lân cận; trong khi WHO từ chối tuyên cáo coronavirus là đại dịch. 25/1: Tết Nguyên Đán. Thị trưởng Vũ Hán cho phép tổ chức lễ hội lớn với sự tham dự của 40.000 gia đình, bất chấp dịch và lệnh cấm cung cả thành phố. Thị trưởng này sau đó đã phải 'tự kiểm thảo và từ chức'. 29/1: TGĐ WHO lại ca tụng TC đã chặn vi khuẩn hết sức hữu hiệu. 30/1: Một ngày sau khi WHO ca tụng TC đã chặn được vi khuẩn, TC nới rộng lệnh cấm cung ra toàn tỉnh Hồ Bắc. Rồi WHO tuyên cáo tình trạng y tế khẩn trương trên toàn thế giới.
Chính Quyền Trump	6/1: CDC lần đầu tiên lên tiếng về dịch, cảnh giác không nên du lịch qua TC. 7/1: Chính phủ Mỹ qua tin tình báo của CIA biết có dịch lớn hơn chính quyền TC và WHO thông báo, trước khi TC công bố có người chết. Cùng ngày này, CDC mở văn phòng đặc biệt kiểm dịch corona. 17/1: TT Trump đã lấy biện pháp đầu tiên, ra lệnh kiểm tra chặt chẽ tất cả du khách đến từ TC tại các phi trường New York, Atlanta, Chicago, Los Angeles,San Francisco. 21/1: Một người Mỹ gốc Tầu tử TC về Seattle là người đầu tiên bị nhiễm ở Mỹ. 22/1: TT Trump lên tiếng lần đầu tiên về dịch, trấn an dân là chính phủ đang kiểm soát tình hình. 26/1: BS Fauci tuyên bố coronavirus có mức rủi ro ‘rất rất thấp’ (very very low risk), và dân Mỹ không có gì phải lo sợ. 27/1: TT Trump yêu cầu bộ trưởng Y Tế báo cáo tình trạng dịch mỗi ngày cho ông thay vì báo cáo khi cần thiết. 29/1: TT Trump thành lập ủy ban đặc nhiệm do bộ trưởng Y Tế cầm đầu. 30/1: CDC xác nhận corona có thể lây lan từ người qua người. 31/1: TT Trump ra lệnh cấm những người đã ở hay ghé TC trong vòng 14 ngày trước đó không được nhập cảnh Mỹ. Cùng ngày, Bộ trưởng Y Tế ban hành tình trạng y tế khẩn trương.
Đảng Dân Chủ	10/1: Bà Pelosi vẫn bận rộn chơi đòn đàn hặc, cho biết sẽ nghiên cứu việc chuyển hồ sơ đàn hặc qua Thượng Viện, cố trì hoãn. 15/1: Bị áp lực quá nặng không trì hoãn được nữa, bà Pelosi bổ nhiệm công tố đoàn của Hạ Viện để truy tố TT Trump, chuyển hồ sơ đàn hặc qua Thượng Viện. 16/1: Các thượng nghị sĩ tuyên thệ, mở đầu phiên tòa đàn hặc. 27/1: Cụ Biden ca tụng Trung Cộng đã rất trong sáng và thành thật công bố những tin về dịch cho cả thế giới biết, và khẳng định không có lý do gì cấm du lịch TC. 31/1: Thượng Viện hai lần biểu quyết bác bỏ việc gọi thêm nhân chứng điều trần. Cùng ngày, WHO ban bố tình trạng khẩn trương trên toàn thế giới, và TT Trump ra lệnh cấm du khách từ TC vào Mỹ, cụ Biden vẫn còn gọi biện pháp chặn du lịch từ TC qua là “hysterical xenophobia”, ‘tinh thần bài ngoại cuồng điên’. TNS Schumer, lãnh đạo khối DC trong Thượng Viện gọi đó là “biện pháp nằm trong khuôn khổ chính sách kỳ thị chống di dân của Trump”. Sau này bác sĩ Fauci, giám đốc cơ quan kiểm dịch NIH ca tung biện pháp này đã giúp giảm mức phát tác của vi khuẩn rất nhiều trong thời gian đầu. Mới đây, nhiều chuyên gia nghiên cứu đã ước tính quyết định chặn du lịch với TC sớm có thể đã cứu 54.000 người Mỹ khỏi chết.
TTDC	6/1: Báo NYT lần đầu tiên đăng tin có nhiều người bị viêm phổi tại Vũ Hán, nhưng xác nhận bệnh không truyền nhiễm, không có gì đáng lo sợ. 23/1: Trang mạng thiên tả VOX nhận định về tin đồn TT Trump có thể cấm du lịch với TC, cho rằng các biện pháp cấm du lịch của TT Trump là vô nghĩa và chỉ là tuồng hát chính trị, political theatrics. 31/1: NYT cho các biện pháp cấm du lịch với TC chỉ là “quyết định chính trị” để hỗ trợ cho chính sách kỳ thị chống Tầu của TT Trump.
Tổng Kết: 1/2020	- TC tiếp tục nhận chìm tin tức về vi khuẩn, vẫn với sự tiếp tay của WHO. - Chính quyền Trump là chính quyền đầu tiên trên thế giới -ngoại trừ Trung Cộng, đã có biện pháp ngay: kiểm tra gắt gao các du khách từ TC vào Mỹ, bộ Y Tế ban bố tình trạng y tế khẩn trương, ra lệnh tất cả những người đã ghé qua TC trong vòng 14 ngày trước đều bị cấm vào Mỹ. - Hạ Viện rồi Thượng Viện Mỹ chìm ngập trong đàn hặc, không biết mà cũng không cần biết chuyện gì đang xẩy ra ngoài phiên tòa đàn hặc tại Capitol, không một người nào lên tiếng gì về dịch, ngoài việc công kích các biện pháp của TT Trump là kỳ thị. - TTDC cũng vẫn đang chúi mũi vào đàn hặc, không loan tin gì về dịch mới, ngoài vài tin khẳng định không có dịch lớn đáng lo sợ, hàm ý tố cáo TT Trump phóng đại tin về dịch để lái dư luận ra khỏi vụ đàn hặc. - Tất cả các tiểu bang, kể cả Washington State là nơi ghi nhận người Mỹ đầu tiên bị nhiễm, chưa có tiểu bang nào có biện pháp nào hết. - Gần cuối tháng Giêng, ngày 26, bác sĩ Fauci còn khẳng định dịch có “mức rủi ro rất rất thấp”.

THÁNG 2/ 2020
Thế Giới	3/2: WHO tiếp tục ca ngợi TC. 6/2: Nhà báo Chen Qiushi từ Bắc kinh đi Vũ Hán điều tra, gửi hàng loạt hình về các bệnh viện Vũ Hán tràn ngập bệnh nhân cho báo New York Times, sau đó mất tích luôn. Báo NYT không đăng hình nào hết. 7/2: BS Li Wenliang, người đã báo động coronavirus đầu tiên, chết trong nhà tù vì nhiễm dịch (hay vì bị tra tấn?). WHO báo động TC thiếu y dụng trầm trọng, yêu cầu thế giới giúp khẩn cấp. Ngay sau đó, Canada và Liên Âu (cả Mỹ) gửi mấy chục tấn y dụng giúp TC. 11/2: WHO chính thức đặt tên vi khuẩn là COVID-19, xác nhận vi khuẩn thuộc dòng họ corona đã có từ trước, biến thể của vi khuẩn SARS trước đây. 12/2: WHO lại xác nhận bệnh dịch đã được kềm chế tại TC. Trong khi dịch lan tràn mạnh qua Nam Hàn. 19/2: Iran bị tấn công mạnh. TC trục xuất 3 nhà báo của Wall Street Journal vì tội ‘loan tin thất thiệt về dịch' tại TC. 23/2: New York bị tấn công mạnh, trở thành ổ mới của corona trên thế giới. Ý bị dịch tấn công mạnh.
Chính Quyền Trump	8/2: Một người Mỹ gốc Tầu đầu tiên chết vì nhiễm tại Vũ hán. Vì lý do nhân đạo cũng như giúp TC chặn sớm vi khuẩn, Mỹ đáp ứng lời kêu gọi của WHO, phối hợp với Liên Âu và Canada, gửi 18 tấn y dụng giúp TC (một cụ tỵ nạn phán ngay Trump là “tên tổng thống khốn nạn”). 10/2: TT Trump lên tiếng lần đầu tiên về corona, trấn an dân mọi chuyện sẽ tốt đẹp. 14/2: Hội Đồng An Ninh Quốc Gia thảo kế hoạch cấm cung để cản vi khuẩn nếu tới Mỹ. 26/2: TT Trump nâng cấp ủy ban đặc nhiệm, họp báo bổ nhiệm PTT Pence lãnh đạo cùng với nửa tá viên chức y tế và an ninh quốc nội cao cấp nhất. 28/2: FDA bị áp lực mạnh của TT Trump, thu hồi một số luật lệ giới hạn việc phát triển dụng cụ thử nghiệm và phương thức thử nghiệm. 29/2: Mỹ có người đầu tiên chết vì nhiễm trên đất Mỹ. Tổng số dân Mỹ bị nhiễm là 15 người.
Đảng Dân Chủ	5/2: Thượng Viện biểu quyết không truất nhiệm TT Trump. Có nghĩa là nhiều biện pháp đã được TT Trump lấy trong khi phe DC và TTDC chúi mũi lo đàn hặc, không một ông bà DC hay TTDC nào thắc mắc gì đến con vi khuẩn. 24/2: Gần một tháng sau khi TT Trump giới hạn du lịch từ TC, và một ngày sau khi New York được tuyên bố là ổ mới của corona, bà Pelosi vẫn khẳng định không có gì phải sợ dịch Vũ Hán hết, chỉ là Trump phịa ra lý cớ để kỳ thị dân da vàng; bà vào Chinatown San Francisco hòa mình với dân Mỹ gốc Tầu. Ứng cử viên tổng thống Michael Bloomberg hùng hồn tuyên bố sẽ đi ăn nhà hàng Tầu trong Chinatown New York (nhưng chẳng ai thấy ông ta đi tiệm nào hết). 26/2: Ngay sau khi TT Trump thành lập Ủy Ban Đặc Nhiệm, TTDC đánh ngay. Tố ủy ban thiếu tính đa dạng, không có dân da đen và phụ nữ; mặc dù trong đó có bác sĩ Quân Y Trưởng là một ông tướng da đen, và ngay sau đó bà bác sĩ Birx, viên chức cao cấp của TT Obama, được cử làm phụ tá đặc biệt cho PTT Pence.
TTDC	Trong suốt hai tuần lễ đầu của Tháng Hai, TTDC vẫn ‘nhất trí’ cho COVID chỉ là cúm nhẹ: New York Times: 99% ca sẽ là nhẹ, không cần chữa trị đặc biệt gì. USA Today: không phải là một khủng hoảng y tế toàn cầu. Washington Post: mối đe dọa thật sự là bệnh cúm thường chứ không phải corona. Cảnh giác thiên hạ coi chừng cách đối phó quá cứng rắn và hấp tấp của tay độc tài Trump. (Sau này, cũng chính WaPo lại vuốt mặt, nói ngược lại, chỉ trích Trump đã lơ là, phản ứng yếu ớt) CNN: corona không phải là đại dịch -pandemic-, chỉ là cúm -flu.
Tổng Kết: 2/ 2020	- TC bắt đầu khai báo tình hình vi khuẩn, nhưng tìm cách giảm thiểu tối đa tầm mức nguy hại. - WHO vẫn tiếp tục lập lại những tuyên truyền lấp liếm của TC. - Trong tháng này, chính quyền Trump lo thảo kế hoạch đối phó, nâng cấp Ủy Ban Đặc Nhiệm, bổ nhiệm PTT Pence cầm đầu, bắt đầu họp báo thường xuyên để báo cáo tình hình. - Đảng DC không có bất cứ phản ứng nào ngoài việc công kích TT Trump có chính sách kỳ thị, bài ngoại,… cho đến cuối tháng Hai. - TTDC trong suốt ba tuần lễ đầu của tháng Hai vẫn không chú tâm đến dịch, có nhiều bài viết nhưng đều cho rằng dịch không trầm trọng bằng cúm thường; chỉ bắt đầu từ tuần cuối cùng của tháng Hai thì tin tức và bình luận về dịch mới tràn ngập TTDC Mỹ.

THÁNG 3/ 2020
Thế Giới	5/3: Máy thử nghiệm corona lần đầu tiên được tung ra thị trường. 9/3: Ý ra lệnh cấm cung cả nước. 11/3: WHO tuyên cáo COVID là đại dịch toàn cầu, pandemic. 13/3: WHO tuyên cáo Âu Châu là ổ mới của dịch, giúp TC khỏa lấp chuyện dịch phát tác từ Vũ Hán. 25/3: WHO ra tuyên cáo thuốc của TT Trump nói tới chưa được chính thức xác nhận có thể trị được coronavirus. Cho dù Nam Hàn đã tích cực dùng thuốc này để trị dịch COVID. 27/3: Đài radio Á Châu Tự Do cho biết ít nhất đã có 40.000 người chết tại Vũ Hán chứ không phải 3.200 như TC công bố. Bloomberg loan tin cả ngàn bình tro đã được khám phá tại chỉ một nhà quàn ở Vũ Hán. Không ai biết Vũ Hán có mấy chục nhà quàn. Vũ Hán có hơn 11 triệu dân [lớn hơn Los Angeles county]
Chính Quyền Trump	3/3: CDC thu hồi những luật lệ trói buộc việc thử nghiệm vi khuẩn. 4/3: TT Trump họp với các đại công ty bảo hiểm y tế, đạt được sự đồng ý của họ, sẽ thử nghiệm miễn phí cho tất cả mọi người. 6/3: TT Trump ký sắc lệnh giải tỏa 8,3 tỷ đô tiền cấp cứu nạn nhân corona. 11/3: TT Trump ra lệnh cấm du lịch với 26 nước Âu Châu. 13/3: TT Trump ký sắc lệnh ban bố tình trạng khẩn trương, bơm tiền vào kinh tế, từ 50 tỷ có thể lên tới 100 tỷ để hỗ trợ việc cứu ngụy 15/3: TT Trump họp với các đại diện tiểu thương, thỏa thuận giúp các tiệm bán thực phẩm nhỏ -groceries- mở cửa trong khi có giới nghiêm hay hạn chế di chuyển. 16/3: TT Trump khuyến cáo dân nên tự cấm cung 15 ngày nếu thấy có triệu chứng như ho và sốt. 18/3: TT Trump ký sắc lệnh giải tỏa thêm tiền hỗ trợ kinh tế, giúp nhiều công ty tăng sản xuất khẩu trang và nhiều y dụng chống dịch khác. TT Trump ra lệnh các tầu quân y hải quân Comfort và Mercy tham gia cứu trợ.. 19/3: TT Trump ký sắc lệnh khẩn cấp trả lương cho những người bị nhiễm phải nghỉ làm và cho họ thử nghiệm miễn phí. TT Trump cho biết tên vài thứ thuốc chống sốt rét đang được thử nghiệm và có vẻ đã có hiệu quả chặn vi khuẩn COVID. 20/3: TT Trump gia hạn ngày khai thuế từ 15/4 tới 15/7. Đốc thúc quốc hội ra luật kích cầu kinh tế trị giá ít nhất 1.000 tỷ đô. 27/3: TT Trump ra lệnh tái động viên cựu quân nhân để giúp cứu trợ nạn nhân dịch.
Đảng Dân Chủ	11/3: Ngay sau khi WHO tuyên cáo COVID là đại dịch toàn cầu và ngay sau lệnh giới hạn du lịch Âu Châu của TT Trump, phe DC nhất loạt tố giác tính bài ngoại mới của TT Trump trong chính sách “Nước Mỹ Trên Hết”. Cụ Biden mỉa mai chê “TT Trump nghĩ xây tường như tại biên giới Mễ sẽ chặn được corona”. Hai tháng sau khi TT Trump có biện pháp đầu tiên, bắt đầu từ giữa tháng Ba, các tiểu bang mới có phản ứng, hầu hết là các tiểu bang DC bị nhiễm nặng. 15/3: 33 tiểu bang đóng cửa các trường học. 9 tiểu bang ra lệnh cấm cung. 19/3: Ngay sau khi TT Trump nói về chuyện có thuốc đang được thử nghiệm có vẻ có công dụng chữa trị, FDA ra thông báo phản bác ngay, cho biết những thuốc TT Trump nêu ra chưa được phép sử dụng. Phe đối lập mắn tố TT Trump quảng cáo thuốc bá láp đe dọa tính mạng dân. 22/3: Thượng Viện biểu quyết về gói kích cầu 1.800 tỷ của CH. Tất cả 47 thượng nghị sĩ DC bác, đòi hàng loạt quà cáp linh tinh không liên quan gì đến bệnh dịch. Dân Biểu da đen Jim Clayburn tuyên bố đây là “cơ hội hiếm có để chúng ta tranh đấu và đạt được những mục tiêu giúp dân nghèo của chúng ta”. Giúp dân nghèo ăn thua gì tới dịch corona? 23/3: Thượng viện biểu quyết về gói kích cầu lần thứ hai, vẫn bị phe DC nhất tề bác bỏ (qua tháng Tư, TV mới thông qua được gói cứu trợ 2.200 tỷ, trong đó có loại quà cáp chẳng liên quan xa gần gì đến dịch COVID)
TTDC	TTDC bắt đầu đổi giọng, quay qua tố TT Trump lơ là, phản ứng chậm chạp., thậm chí quảng cáo thuốc giết người luôn. 14/3: TTDC lập lại lập luận của WHO, rầm rộ loan tin ổ dịch là Ý và Iran, không phải TC, gián tiếp tiếp tay TC đánh lạc hướng dư luận về nguồn gốc dịch. 20/3: Sau khi TT Trump cho biết việc thử nghiệm thuốc sốt rét có vẻ đã có kết quả khả quan, TTDC đăng luôn tin nhiều người nghe theo lời tổng thống uống mấy thứ thuốc trị sốt rét đã chết.
Tổng Kết: 3/ 2020	- TC tiếp tục bưng bít tin về dịch trong khi WHO tiếp tục ca ngợi TC, bắt đầu chiến dịch chuyển vi khuẩn qua Âu Châu để chạy tội cho TC. - TT Trump lấy những quyết định quan trọng nhất như ban bố tình trạng khẩn trương, tung ra hai gói cứu trợ 8,5 tỷ và 50 tỷ, triển hạn khai thuế, tái động viên cựu quân nhân,… - Đảng DC tiếp tục công kích bất cứ quyết định nào của TT Trump, trì hoãn gói cứu trợ cả tuần lễ để kỳ kèo thêm quà cáp linh tinh và vớ vẩn chẳng liên quan gì đến bệnh dịch, nhưng giúp đảng DC kiếm phiếu cử tri. - TTDC bắt đầu chú tâm vào bệnh dịch, phóng đại những tin xấu nhất, rồi chuyển mũi dùi chỉ trích TT Trump đã lơ là, chậm chạp trong cách đối phó với dịch trong khi TTDC ngủ gật trong suốt hai tháng Giêng và Hai. - Tới giữa tháng Ba, các tiểu bang mới lục đục bắt đầu có các biện pháp cấm cung dân.