Trại Phong
Quang (10/1977-10-1978)
Nguyễn văn
Ngoan
1.
Rừng Yên Bái
,một đêm của tháng 10 -1977...
Sau khi tù cải
tạo bầy đồ cá nhân ,khám xét , biên chế lúc nửa đêm về sáng.Được lệnh di chuyển
.Bạn tù vai đeo ,tay xách,lẻo đẻo theo
ánh đèn Pin.Chân xiêu vẹo ,lếch thếch,dò dẫm từng bước như những bóng ma,chập
chờn,ẩn hiện trên lối mòn rừng rú giá lạnh,mù sương .Có người vừa đi vừa ngủ
... . Tiếng hối thúc của các bộ đội ,làm đánh thức cả một khu rừng.Mỗi lần di
chuyển là mỗi lần chia tay nhà tu Thích Thanh Long đọc tặng bạn tù hai câu
thơ :
"Nhớ
nhau xin nhớ tình dân tộc
Lẳng lặng mà
nghe đá nở hoa"
Hơn hai năm
trong tù cải tạo ,đây là lần di chuyển thứ sáu, qua sáu trại.Tôi đã cảm nhận được
tất cả mệt mỏi về tinh thần cũng như thể chất .Còn có gì nữa để mà lo,còn có gì
để mà mong.Tin nhà thì bặt tăm.Lắm khi tôi tự hỏi : sự khoan hồng độ lượng của
Đảng là thế này ư ? Mới có hơn hai năm mà bầy đủ trò, áp đặt tôi thành con người nhiều tội lỗi.Biến tôi thành
những phế phẩm,đói thèm ăn, khát thèm uống,bệnh hoạn.Liệu tôi có qua khỏi... có
còn là tôi trong chốn đọa đày !Làm gì có chuyện"nghe đá nở hoa"bởi :
"Đáng lẽ
các anh đều phải chết
Nhưng vì Bác
Đảng đã khoan hồng
Quá trình tội
lỗi đều khai hết
Để được sớm
về với núi sông "
(Thơ tù cải tạo-Vô Tình )
Trời mờ
sáng,ra tới đường,những chiếc xe molotova đã chờ sẵn .Đám tù xếp hàng điểm
danh.Từng toán leo lên xe.Bạn tù tìm được
chỗ của mình .Tiếng động ,sự vắng lặng lại trở về .Chỉ còn tiếng động cơ của xe
nổ đều, xuống núi ,qua đồi.Tôi lấy cái túi đồ
kê đít ngồi dựa vào thành xe,mệt mỏi ngủ lúc nào khộng hay.
Trên xe, bạn
tù xôn xao.nhiều lời qua lại,làm tôi thức dậy.Có bạn tù nói :
-Thành phố
nào đây các bạn. ?
Câu hỏi rơi
vào khoảng không vì ai cũng thấy lần đầu !Chỉ thấy một con sông rộng nước đỏ ngầu.Một
chiếc cầu thật dài bắc qua sông .Nhà cửa cũ mèm,người qua lại thưa thớt,Đường vừa
đủ chiếc xe chạy.Nhìn về hướng Bắc ,trên
đồi xa thật xa nhiều tòa nhà xây tường
vôi trắng xóa .Có bạn trả lời :
-Lào Cai đó
.{Thượng du bắc phần, hướngTây Bắc. giáp Vân Nam Trung Quốc.}
Xe vẫn chạy,Tôi
tự hỏi Lào Cai chỉ thế này thôi ư ! chỉ có gió, có nắng, vung đầy trên đất ngọn
cỏ ,cành cây....
Xe qua những
núi cùng đèo
Một màu xanh
ngát sao heo hút sầu
Nhục nhằn giữa chốn lao tù
Càng lâu
càng thấm đòn thù Cộng nô.
Đến ngã ba
,xe cua phải.Bên trái ,bảng chỉ đường tới Sapa,, cách Lào Cai 38 Km ở độ cao
1600m.Có đỉnh Fansipan (3143m)Thành phố núi cao,ruộng bậc thang.non xanh, thác
núi,sương mù....
Xe tù tiếp tục
chạy,cặp theo một con sông nhỏ...tận chân trời xa ,thoáng hiện một vùng trắng
xóa ,hỏi ra mới biết "Thác Bà "Cái tên được nghe từ bài học địa lý
cùng hai câu ca dao :
Còn tiền chợ
Ngọc chợ Ngà
Hết tiền ta
lại Thác Bà Thác Ông
[ Chợ Ngà giáp gianh Phú Yên Bình nơi buôn bán ngà voi xưa:
Chợ Ngọc,nơi buôn bán đá đẹp (ngọc )bên sông Chảy .]
2.
Khoảng hai
giờ chiều, xe dừng lại trước bức tường thành ,núi cao bao vây chung quanh ,nghe
nói cách biên giới Trung Quốc 15Km .Cánh cổng khép kín ,Phía trên tấm bảng Viết
chữ "Trại Phong Quang " , chòi
canh bên cạnh .
(Cổng phụ trại
Phong Quang sau khi Trung Quốc tấn công
2-1979.Hình của Myly Nguyen)
Cánh cổng trại
được mở.Đám Công An túa ra ngoài nhận tù.Thế là từ nay sống dưới gọng kềm của
Công An.Bạn tù đưa mắt nhìn nhau,nhìn bức tường thành kiên cố ,nhìn các khuôn mặt Công An đanh đá ,lạnh
lùng...Từ nay, đời tù cải tạo mắt không nhìn qua khỏi bức tường đọa đày ,khổ ải
triền miên, dưới sự quản lý của Công An.
Vào trong cổng
trại là một khoảng trống rộng,giữa hội trường,hai bên là hai dãy tường cao cách
đều những ô cửa .Có lẽ mỗi ô cửa một phòng giam.Ít nhất trên mười phòng giam .
Đám tù của
tôi, được Công An dẫn vào cánh trái ô cửa thứ hai, cạnh nhà bếp. Mỗi lần chuyển
trại .Đám tù như một cỗ bài, xào đi xào lại
rồi chia ra từng đội.Hai đội cùng ở nhà xây ,mái ngói, cột bằng gỗ, năm
gian .Tôi đôi rau xanh,đội kia làm vườn
như trồng mía .Mỗi đội ở một bên.Sàn ngủ bằng gỗ,hai tầng.Chỗ nằm rộng bằng cái
mùng giăng.Ngoài cổng vào có một cái giếng.Nhà
ăn cuối vách giáp tường giam bên cạnh
(Bức tường bao quanh trại tù Phong Quang sau tháng 2- 1979 Hình của Myly
Nguyen con cố Thiếu tá Nguyễn Đại)
Sáng nay trời lành lạnh,ngoài trời nhiều sương mù.Sau khi ăn được miệng
chén bắp khô luộc chín.Tù nhân được ở nhà viết " bản tự khai".Từ ngày
có cái lệnh đi "Học Tập "tới nay .Tôi đã viết biết bao nhiêu "bản
tự khai". Môt ngày lính gần hai ngày tù .Qua các mục: "Sơ yếu lý lịch
bản thân,Quá trình hoạt động,Liên hệ Gia Đình;Cam đoan"
 |
| Trại Phong Quang sau 1979 by Myly Nguyen |
.Những bạn tù bị nghi "CIA" hay một điều gì đó , được gọi "
làm việc "riêng.....!Những ngày viết
lý lịch đầu óc luôn căng thẳng, kiên định những gì mình đã viết ,đã nói.Nếu hớ
một điều gì sẽ bị hoạnh họe, hỏi tới hỏi lui.Vì vậy có bạn tù để lại các câu
thơ :
"…Lẳng lặng mà nghe nó… tự khai,
Khai đi, khai lại vẫn khai hoài
Khai từ cụ cố, qua đời… tía,
Từ trái su su đến… củ khoai!.."
(Không biết Tác Giả Trích từ Bản
tự Khai -Hoàng Ngọc Liên)
 |
| Trại Phong Quang sau 1979 by Myly Nguyen |
Có vài bạn tù tâm sự :"Con tao học hết cấp ba đậu cao .Vì có cha Sĩ
Quan 'học tập cải tạo' nên không được thi vào
đại học" .Có bạn nói :"Còn con tao cũng không trường nào nhận
nó vào ,tao buồn quá ! Không biết phải làm
sao !"Có bạn chêm vào :"Cả gia đình tao bị ép đi vùng kinh tế
mới ..."Có người :"Vợ tao vừa
bị một trần đòn 'Đánh tư sản mại bạn'
" còn tôi thì sao :"Vợ tôi bị đì lên vùng khỉ ho cò gáy bị sốt rét tưởng bỏ đời" ...
Những tin tức mà bạn tù chia sẻ với tôi, ấp ủ từ đợt thăm nuôi Long
Giao.Chứ từ hồi ra Bắc tới giờ ,có ai nhận được thư từ gì đâu mà biết.Nhìn lại
bạn tù ai cũng còm cỏi ,lừ đừ.Còn chút hy vọng gì khi ở đây.
Qua sáu trại, tới trại thứ bảy,tôi mới bắt đầu hưởng cái cảnh bị nhốt trong phòng giam .Cũng là lần đầu trong phòng
giam có nhà vệ sinh.Có đèn điện . Có " tiến bộ".
Tối nay,khoảng sáu giờ, bạn tù bị lùa vào trong nhà giam .Cửa khóa lại.Tôi
nằm ở sàn trên,mắt nhìn lên trần, nghĩ đến
tâm sự của các bạn tù,hoàn cảnh của tôi.mà lòng quặn đau.Nhớ những ngày sống tự do.Nhớ cha ,nhớ me, nhớ
anh chị các cháu.Nhớ cái tổ ấm của tiêng
mình.Tôi đã sống nhờ vào tin đồn từ mươi
ngày tới một tháng ;rồi từ một tháng tới ba tháng, từ ba tháng tới một năm ...sẽ được về.Niềm hy vọng đã tiêu tan.Đời tù qua một
khúc quanh mới đầy cay nghiệt,hà khắc ,thủ đoạn hơn .Sờ ngực,những miếng xương
ngực nhô lên .Hai miếng xương quai xanh hai bên lồi ra .da bụng như dính liền với xương sống .Tôi lăn qua trở lại,lấy
cái áo xếp lại để dưới bụng nằm xấp xuống...
3.
Mùa Đông đến.....Nhiệt độ thường ở
mười ba mười bốn độ C.Đội tôi ra khỏi cổng trại ,rặng núi xa đang ngủ im dưới
làn sương mù .Mặt trời dấu mặt ở nơi nào
.Tôi thèm một tia nắng ấm .Chờ mãi cả ngày sao không thấy.Tôi cứ mờ mờ, mịt mịt
trong cái giá rét.Trong cõi quạnh hiu,kiệt quệ của thể chất và tinh thần.
Ngày lại ngày, sáng đi ngang qua những thửa ruộng,bạn tù kể có chỗ lún xâu
tới đầu
gối ,đều phải cầy bừa cho vụ Đông Xuân.Những con trâu già không chịu được
thời tiết giá lạnh, nằm chết trong đêm qua .Những con cá chết phơi mình trên mặt
nước ,bởi trời lạnh, mực nước cạn.Những cây mía,cây sắn co mình.Tôi đang đi một
nơi xa lạ ,cảnh đẹp mà sao vẫn vô tình .Núi thật cao như che khuất nẻo về.Tôi lẻo đẻo
theo sau đội tù.Cố lê bước cũng
không theo kịp người cuối cùng.Cai tù dục thúc tôi như thúc một con trâu
già lệch bệch giữa ruộng sâu
Tôi đi ngang qua một mảnh đất vuông vắn,chung quanh có hàng rào tre, dưới
chân hàng rào trồng dâu tằm, căn nhà lá ở giũa ,cổng hàng rào luôn luôn đóng,luôn luôn bí mật với tôi . Có bạn tù nói ở trong đó nuôi tằm.Tôi chẳng hề quan tâm tới .Tôi chỉ nhìn những lá
tằm,một vài bạn tù hái lén về phơi khô làm thuốc rê quấn hút,Giống như lá chùm
bao thời còn ở Long Giao.ra tới nhà Lô .Trong giai đoạn phân công lấy cuốc,Có bạn
nhanh tay nhóm lửa trong chòi, ngọn lửa bùng lên ,vây quanh sưởi ấm .Ốm yếu như
tôi đi không nổi.Có một điếu thuốc lào rít một hơi đê mê, rồi có về nhị tỳ thì cũng cam lòng .
Mùa Đông ,Những cây cải bắp cuốn vo tròn trên từng luống dài.Những
bẹ bắp cải xòe bè ra dưới chân ,những luống trồng củ cải . Củ nhô lên khỏi mặt đất
trông thật hấp dẫn.Rau muống mùa này vì lạnh không phát triển ,giữ giống cho
mùa sau ,phải cắt gần sát gốc, rồi lấy
rơm ủ ,giữ độ ấm cho rau muống sống qua mùa đông .Tới mùa nóng bỏ rơm ra ,tưới
, bón phân .Lúc đầu tôi còn sức khỏe thì
thường gánh nước trong hồ để tưới
.Lâu lâu tưới phân.Ở đây" phân bắc" được đổ xuống ao nước.Khi tưới lấy cây quậy nước ao , hai
tay hai thùng vục nước, cây đòn gánh ngắn trên vai,vừa gánh vừa tưới hai thùng
mộ lượt .
Về sau, Sức yếu tôi được phân công nhổ cỏ.Một con nhái nhảy ra, tôi không
thể nào vồ kịp .Người bạn khác nhanh tay đã chụp mất.Nếu bắt được nhái bỏ trong
bao nylon chờ khi nghỉ mang ra nướng ăn
ngon lành.Tôi thấy lòng thật buồn vì sức khỏe yếu kém ,trói gà không chặt.
Đa số những bạn tù vóc dáng lớn , đều bị kiệt sức .Có một lần anh Mẫn bắt một con sâu rau màu xanh để trên tay ,tôi nhìn theo , Mẫn bỏ vào miệng nuốt sống,sau
này tôi với anh thân nhau.Những bạn tù nhỏ con đa số sức khỏe đều tốt hơn .Có lẽ
lớn con phải làm nhiều .Không làm cán bộ sao để yên .Còn nhỏ con cứ tà tà , né
tránh mà ăn thì y như nhau .Có một lần tôi thấy những con đuông nhỏ trong lớp đất mùn cạnh ao .Tôi liên tưởng đến con
đuông ở đọt dừa .Tôi bắt bỏ vào trong
cái chén, hơ lửa cho chín, chiều về lấy ra ăn .Anh Đắc, bạn tù nằm cạnh tò mò hỏi con gì .Tôi trả lời con Đuông và mời
anh ăn thử .Anh ăn thử một con nhìn tôi cười .Sau này Anh Đắc cứ nhắc hoài về con đuông như
một kỷ niệm với nhau .Từ ngày đi cải tạo tới giờ, bạn tù chưa bao giờ ăn tầm bậy
như thế này bao giờ.Có lẽ sự dự trữ ,sức đề kháng ,sự chịu đựng đã không còn
.Các bạn tù bắt đầu cải thiện " linh tinh"...
Có những ngày nhiệt độ xuống 7độ C.
Sương mù .Bọn tôi phải đi làm trễ .Trời giá rét .Ra tới nhà Lô ,Trời đổ mưa lún
phún ,gió lạnh .Tôi nhớ đến Đà Lạt .Nhớ những ngày chủ nhật ra phố một mình dưới sương mù,mưa bụi
,Một mình khoác áo mưa đi lang thang, thích thú ,như lạc vào cõi mơ .Cách xa mười thước không thấy mặt đường.Cảm giác
khoan khoái lạ thường . Nhưng giờ đây ,có bao nhiêu quần áo tôi mặc hết:hai quần
bốn áo mà run lập cập.Những hạt mưa phùn dính trên quần áo mặc ngoài , phủi bay
như bụi .Tôi chợt nhớ ra hồi đi học, đọc
chuyện của nhóm tự lực văn đoàn, có tả về cảnh "Gió bấc Mưa phùn"Ồ... Thế này là gió bấc mưa phùn đó sao !Lạnh
quá, tù đứng ,ngồi chịu trận, có ai làm việc nổi nữa đâu .Tôi cầm cây tre ,hơi
lạnh truyền vào thấu tận tâm can.Bạn tù
mong tới giờ nghỉ giải lao.Đặng chạy ùa vào quây quần bên đống lửa trong nhà
lô...
Một ngày mùa đông trời rét căm căm,sương
mờ bao phủ, hiếm thấy nắng mặt trời.Tôi dật dờ, lơ lững như xác không hồn .Ngồi nghỉ đại trên một cành cây khô.Phía
sau ,những cây rau tàu bay còn non.Ngồi chỗ này, Công An gác không thấy.Bụng đói
lả .Hồn phiêu dạt lang thang về chốn cũ,mơ
bữa cơm gia đình,Vợ đang mở nắp nồi cơm ,hơi bốc tỏa hương thơm gạo mới ,tô canh rau đay ,
bên chén nước mắm chiết ra từ tĩnh đất nung .Nước miếng trong miệng tôi trào ra
...Tôi không còn tự chủ bản thân.Hai tay
vơ ra phía sau,nắm dựt ngọn rau tàu bay ,cứ thế mà bỏ vào miệng theo bản năng.Khi
quay lại , ngọn rau tàu bay đều trụi lủi
giống như con bò vừa mới ăn..Bụng êm rồi ... một lát sau, tôi lại bị cơn
hành hạ, cồn cào khó chịu của bao tử.
Chiều lại chiều cứ mỗi lần đi lao động
về,ngang qua những thửa ruộng ,vườn
mía,luống rau,ao cá.Nhìn núi cao ,cao ngất tận chân trời.Nhìn bạn tù thất thểu
đi ,im lìm cùng với ba Công An.Bức tường
rào trại cải tạo cao nghều, thẳng băng.Bên phải vài căn nhà ở của Công An làm
việc trong trại.Con chó đang vẫy đuôi ăn tô cơm trắng hếu...Bạn tù liếc mắt nhìn.. .Lặng lẽ bước đi.
Trước cổng trại, nhiều đội đã xếp hàng sẵn, chờ khám xét xong ,để đi vào trại.
Hai phòng giam có chung một cái giếng
thật tốt ,nước trong veo.Đi làm về cất đồ
đạc xong đám tù ùa ra tắm và giặt áo quần .Riêng tôi không đủ sức kéo thùng nước giếng lên để mà tắm
.Phải nhờ bạn tù ... .
Bắp luộc và nước muối trực buồng đã lãnh về, đang chia cho từng bàn ( sáu
ngươi một )Sáu người chia cho từng người
.Sau khi chia xong , một người chỉ tay
vào tô bắp , một người quay mặt đi gọi số.Ai đúng số thì lấy , , cứ thế mà lấy phần của mình theo kim
đồng hồ .
Trời chập choạng tối,Tù nhân xếp hàng vào buồng ,Công An đứng cửa điểm tù
xem có ai thiếu, rồi khóa cửa lại.May ở đây, tối ngồi kiểm điểm chỉ qua loa ,nếu
không có gì đặc biệt..Ngọn đèn vàng đỏ lòe ,soi đủ sáng cho các bạn tù nằm ở
sàn trên.Đủ kiểu ngồi ,đủ cách ăn
bắp.Có người nằm dài,phần bắp để sao cho thuận tay, lấy từng hột bỏ vào miệng ,từ
từ nhai ,mắt nhìn lên trần nhà .Đếm từng hột,đếm từng đêm... khoảng bốn trăm hột .Ăn xong hết phần bắp cảm thấy như chưa ăn gì .Có bạn
ăn từng muỗng ,nhai từ từ.Cho đến khi đèn tắt ,mùng đã giăng kín,Mỗi người một thế giới riêng .
Vào một ngày mùa đông giá rét,Cả trại
không phải đi lao động.Được ở nhà đi khám sức khỏe.{Lần đầu tiên kể từ ngày ở
tù} Chờ đợi mãi, rồi cũng tới phiên đội tôi xếp hàng đến hội trường.Phái đoàn y tế đang khám bịnh cho các đội khác.Mỗi người lần lượt
làm hồ sơ .Tới phiên tôi ,bước lên bàn cân, cân nặng được ba mươi lăm ký ( Gồm
Ba cái quần và năm cái áo đang mặc )sau
đó tới phiên bác sĩ khám ,Hỏi về bịnh hoạn ....rồi nghe ngực,nghe sau lưng xong
tới khám mắt.Khi khám mắt thì một mắt thấy
100% còn một mắt không thấy gì ? bác
sĩ ngạc nhiên ....Tôi có một cái hẹn khám mắt vào hôm sau .
Ngày hôm sau, tôi tới bác sĩ nhỏ thuốc vào
mắt (có lẽ thuốc làm nở con ngươi
) chờ một lúc ,dùng kính lúp soi đi soi lại con mắt vừa nhỏ thuốc .Bác sĩ, phát hiện một điều gì
đó và kêu các thực tập viên vào giải thích
lý do tại sao mắt tôi một bên thì tốt và một bên thì xấu:"Trong
mắt có một vết sẹo ".
Khám xong tôi trở về buồng giam....chờ ...chờ ..Không người tù nào trong đội
có được một viên thuốc .Khám bệnh giống
như để
trình diễn...
 |
| Tù cải tạo khám bịnh |
Tình hình sức khỏe trại viên yếu kém nên các đội trưởng xin
cán bộ Quản giáo được cải thiện
thêm .Đội tôi trồng rau thì được lá bắp cải xòe ra .Đội bên cạnh trồng mía thì
được mía. Mía ngọt, nên ai cũng thèm .Nhất là đội cùng phòng mang mía về để dưới
sàn ngủ.Của ai người đó hưởng.không xâm phạm lẫn nhau.Một hôm, đội tôi được bồi
dưỡng thêm củ sắn (Củ mì )Luộc ở nhà lô, rồi chia đều cho nhau ,ai cũng để dành
mang về phòng, chờ tối ăn .Cửa phòng vừa khóa .Một buổi tối thật hạnh
phúc.Tôi ăn một phần bắp,thêm phần sắn "bồi
dưỡng" .Bụng thật no , chỉ tiếc thiếu rượu cho say.Cho đúng nghĩa no say,không
khí đội tôi thì vui lắm ,nhưng đội bạn thì nằm buồn thiu ,ôm bụng.Trên đời này
đâu có sự công bằng.Cũng như khi đội kia
có mía thì bạn tù đội tôi thèm thiếu điều chết đi.Vật chất đã chi phối tinh thần
con người.Vì đói ,ví muốn tiến bộ có người
muốn lập công dâng cán bộ tù làm "antena" .
"....................
Bắt nhịn ăn,thèm khát,hóa đê hèn
Bán linh hồn đổi miếng ăn dằn bải hoải
Cộng giam đói dân và tù để dễ bề sai khiến
..........." (Hạt gạo tâm kinh-Tâm Anh 1980 )
Nhưng các bạn tôi ơi.Tối nay, tôi được
bữa ăn sắn no, chưa bao lâu thì tôi đã say,không có cái khoái của
say rượu,say lảo đảo từ trên sàn ngủ ,quýnh quáng tuột xuống dưới,đầu óc cuồng
say,lảo đảo,mắt tối xầm lại ,chạy vội vào nhà cầu.Nhưng hỡi ôi nhà cầu hai
ba người đứng đợi,Chết được lúc này thì
chết cho xong!Tôi vịn vào bờ tường,gồng hết sức mà nín ,nín ,nín.. .Mồ hôi tôi
toát ra ,chết mất ,một người đứng dậy, chờ người thứ hai , thứ ba...Tôi chịu hết
nổi rồi.Tôi đâu có biết rằng :"Các bạn tù cũng đang say như tôi".Một
thứ say chưa có một lần trong đời ,một thứ say hy hữu.Tôi nín , nín ,nín không
còn mồ hôi để mà toát ra .Người tôi xanh mét như tàu lá .mắt lôi lờ mờ,tim tôi đập loạn...Bạn tôi đứng dậy,tôi quờ quạng
xông vào ....Hạnh phúc thật sự,sung sướng thật sự đã đến với tôi.Mắt tôi từ
sáng ra ,thân xác tôi dần trở lại bình thường.
Sáng hôm sau,các đội tù được tập trung ở hội trường để" lên lớp ".Mới
vỡ ra rằng gần hết cả đội khác , bốn
mươi mấy người bất tỉnh vì ăn củ Sắn . Phải
chở đi cấp cứu.(Say sắn )
Ngày chủ nhật được nghỉ , áo quần mặc
hết vào người ,một bộ phơi khô. Mỗi lần thay đồ, tôi lấy bộ mới giặt mặc vào
trong. Bộ ngoài cùng mang ra giặt, theo
chu kỳ ,cứ thế suốt cả mùa đông.Ăn bắp trưa xong , lạnh quá không thể chịu nổi
.Tôi lấy
ống điếu rít một hơi thuốc lào,thở
khói bay vào khoảng không,mắt tôi lờ đờ ,tim tôi đập,tay chống ống thuốc lào .đầu gật gật tự khen :"thuốc phê "....Hồn
phách trở về .Tôi chùm mền, ngồi co quắp trên sàn ngủ mà vẫn còn run vì lạnh.
Tôi nằm buông lỏng ,mắt nhắm, xua đuổi hết mọi ưu phiền .
Lâu lắm mới có ngày chủ nhật,tôi có
những phút tự do, mà sao đầu óc cứ nghĩ miên man ,hết chuyện này qua chuyện
khác . Nào nghĩ về thận phận làm người
,thân phận người dân nhược tiểu,thân phận của kẻ thua trận, nạn nhân của những mưu
toan .Một đoàn tù giữa bầy sói.....Mai này, chết trên đất lạ quê người , thật không cam lòng
.Tại sao ?,Tại sao ? Ức lòng quá ! Tiếng
của người bạn tù gọi .Tôi lòm còm ngồi dậy.Người bạn tù hỏi :
-Anh còn thuốc lào không ?
Tôi trả lời:
- còn một ít.
Bạn tù nói:
-Tôi tên Liêm .Anh có thể đổi thuốc lào lấy một phần ăn trưa không ?
( sau này tôi dược biết giá phần trưa là
sáu bi,phần sáng là hai bi thuốc
lào)
Tôi nghe anh nói mà bụng kêu trời.Cơm
ăn còn thiếu mà lấy phần ăn đổi
thuốc lào.Mong tìm cảm giác say ngây ngất cho quên hết.Dù chỉ là một
thoáng hạnh phúc mong manh.Vậy thì lấy gì ăn.Hóa ra, anh ăn it đi bằng cách
chia phần cơm chiều làm hai .Lòng tôi buồn tê tái .Tôi lẳng lặng bấu cho anh một
ít thuốc lào rồi nói :
-Anh lấy hút đi .Tôi không thể làm được điều này .
Liêm nói:
-Cám ơn anh .
Liêm xuống sàn ngủ.Tôi nằm dài nỗi buồn đâm tận tâm can .Lúc này thuốc lào
như vàng đen, quy thành giá đổi chác tất cả mọt thứ.Tôi đang lê lết tấm thân
tàn, còn phải chứng chiến những thương đau ,cay đắng này đến bao giờ .
Những bạn tù tôi quen thân,từ ngày đi Cải Tạo chuyển tới các đội khác.Chỉ còn anh
Vỏ Nghệ cùng phòng mà khác đội.Trông anh còn khỏe lắm.dáng đi nhanh nhẹn. Không
như tôi.Bước lên mô đất thấp, phải dùng hai tay mà bò, như con vật bốn chân
.Tôi, Võ Nghệ cũng không còn qua lại thân thiện như ngày mới vào tù .
Vào ngày chủ nhật được nghỉ.Liêm gọi tôi xuống sàn dưới, ngồi chơi cùng
hai người bạn tù.Anh giới thiệu ,rồi đề nghị kết nghĩa anh em,giúp nhau trong
lúc hoạn nạn.Theo tuổi tác mà định lớn nhỏ .
Anh cả-Nguyễn Thanh Liêm ;Thứ hai : ..Anh Nam ;Thứ ba: ..Anh Khải (râu )Còn tôi thứ tư. (Xin lỗi lâu quá rồi
không còn nhớ tên họ,sợ lầm không
dám ghi )Riêng Khải râu, người anh thứ ba, trình Sự Vụ Lệnh về Tiểu Đoàn 516
ĐP-TK Định Tường cùng ngày với tôi.Còn anh thứ hai đeo kính, đã học y lừng chừng rồi đi lính .Nhiều lần anh
bảo,chân mày yếu nằm xuống tao đấm bóp, bấm huyệt cho .Tôi nhỏ tuổi mà đau yếu .Nên
đề nghị các anh giúp tôi lấy dùm phần ăn,sáng chiều, để tôi có thời gian tập thể
dục .
Thế là từ cái ngày ấy, bữa cơm tối,
bốn anh em ngồi ăn cơm với nhau ,mà biết được nhiều thứ, nào tin có bạn tù chết.Có bạn tù trốn trại nhưng bị bắt
lại .Tôi nghe , theo năm tháng mà quên .Nhờ
vậy, thời gian cứ qua đi ,đỡ cô đơn âm thầm một mình .
Tết Tây rồi tới Tết ta, nắng Xuân bắt đầu e ấp lòn qua làn sương cùng mây
trắng bay về đầu núi xa .Cảnh vật yên lặng
lạnh lùng.Bạn tù ra ngồi sân phơi nắng.Tầm mắt không qua khỏi bức tường.Hoa nắng vương vãi trên bờ thềm,trên
sân.Tôi nghĩ đến ngôi nhà vừa mới cất
trước khi đi.Một lần chuyển trại từ Bù Đốp về Bình Dương .Xe chạy ngang qua
nhà,cửa đóng then cài , không tìm thấy bóng người thân.Nắng ấm chợt đến rồi chợt
đi ,để lại giá lạnh cùng nỗi nhớ da diết trong lòng.
Chinh chiến đã gây cho dân miền Nam bao hận thù .Giờ hòa bình,Vết thương
chưa kịp lành,sao lại gây thêm những oan trái ,đau thương , hận thù tiếp nối.Vợ xa chồng, con xa cha.Ngày 30 tết, con dại biết
có miếng bánh chưng mà ăn , có đủ tiêu chuẩn để mua một ký lô đường.Người vợ
"cưới vừa xong rồi tôi đi".Đứa con mới lọt lòng, bố phải đi tù giờ ra
sao ?...Có lẽ đang dọn lễ vật cúng cuối
năm .Đang đốt nén hương cầu nguyện rước ông bà về vui tết, cầu cho chồng được
bình an,khỏe mạnh...
Tết không có hoa, không có pháo, trong gọng kìm của Công An được nới lỏng.Có
lẽ cai tù vui mừng ăn chiến thắng.Cai tù
vui,vợ cai tù vui ,con cai tù vui . Đời tù cũng hưởng chút vui lây.
Chiều ba mươi tết ta (1978 )Mỗi bạn
tù lãnh tiêu chuẩn một hay hai ( ?) bánh
chưng,hai gói thuốc Sông Cầu ,Ít thuốc rê vụn ,ít đường,trà ....Có bạn tù vừa
lãnh xong bánh chưng ngồi ăn một mạch nguyên cái.Có bạn trân trọng cất kỹ.Thuốc
gói đa số bóc ngay hút .Hơi đầu tiên rít thật mạnh ,ép khói vào lồng ngực từ từ
thở ra ,nhìn khói thuốc bay xa tan loãng
dần.Có bạn hút thuốc, nhả những vòng
khói tròn giống "Đại ca
Thay" hút thuốc được tả trong truyện "Điệu ru nước mắt"của Duyên Anh.Có
bạn hít vào ho sặc sụa..
Trực buồng chiều ba mươi thật vất vả,vừa phân phát bánh chưng xong , lo lãnh
cơm chiều.Bạn tù ra vào nói cười vui vẻ ,chuẩn bị "ca cóng "để đựng
thức ăn .Có bạn tù la :
-Các Tổ ra bốc thăm lấy thịt kho .
Có bạn tù nói :
-Tổ hai đâu sao chưa thấy?
-Có đây .
Bạn tù nói :
-Anh Nam cho một số đi .
-Số hai....
Các tổ lấy thịt trâu kho , chia cho
từng bạn tù.Mỗi người một chén thịt vung,trông thật hấp dẫn.Kế tiếp, món xương trâu nấu với khoai tây,cà- rốt (?)Rồi
cơm trắng mỗi người một ca vung .....
Chiều ba mươi,bạn tù bận luôn tay,nói cười vui vẻ.Bốn anh em chúng tôi bầy
cổ thịnh soạn sẵn trên sàn ngủ.Chỉ còn chờ Cán Bộ tới đóng cửa phòng .Sương bắt
đầu xuống phủ mờ mờ ,bầu trời tối dần lại.Ngọn đèn trong buồng giam đỏ lòe loẹt.Bạn
tù đã vào hết trong phòng.
Trời ơi ! lâu lắm rồi chưa biết miếng cơm trắng là gì .nay thìa cơm
trắng đút vào miệng kèm miếng thịt trâu.Cơm
thịt quyện vào nhau sao ngon quá.Bốn đứa
đưa mắt nhìn nhau:"Cám ơn đảng cho ta sáng mắt ,sáng lòng ."Ăn một miếng
cà rốt ,gặm một miếng xương trâu rồi " mút ' đến tận cùng xương tủy,vất đi
vẫn còn tiếc.Đời tù còn lại da bọc xương lỡ chết đi biết có ai thương tiếc; Chỉ còn tiếng khóc
,nước mắt muộn màng của Gia đình.
Từ ngày đi tù chưa bao giờ được ăn
ngon như thế,sao tôi vẫn có cái gì buồn buồn.Liêm bảo tôi:
-Ngoan ăn đi ! sao mày thừ người ra thế !
Tôi bảo:
-Ăn chứ anh .Lâu quá mới được ăn no ,ngon như vậy .Chỉ tiếc một điều không
có rượu
Nam chen vào :
-Được voi mày lại đòi tiên.Mày như que củi.Ráng ăn cho mau lại sức.
Khải râu chen vào:
- Ăn xong đi tụi mình đàn ca cho
vui .
Liêm chen vào:
- Ừ nhỉ mình ca bài :"Xuân này
còn không về"
Nghe Liêm nói cả bọn trầm ngâm giây lát rồi vả lả cười vui trở lại.Bỗng nhiên trong người
tôi khó thở, mắt tối xầm lại...Tôi buông
muỗng nói với các anh kết nghĩa về triệu
chứng bất thường này .Nam ngồi gần tôi, sờ trán ,nhìn mặt tôi thấy xanh
ngắt đâm lo lắng.Tôi bảo để tôi hít thở một chút xem rao.Tôi hít vào hơi quá ngắn
tôi tự nghĩ tại sao, ăn chưa có bao nhiêu mà bị như vậy ?Thức ăn thi chưa thể tác động mau ...Tôi thừ người
như kẻ mất linh hồn.Bỗng la lên :
-Thủ phạm đây rồi ....
Các ông anh tôi trố mắt nhìn và hỏi :
-Nguyên nhân gì vậy Ngoan .
Tôi không trả lời.Tìm sơi dây gút quần tù.Nói với các anh tôi :
-Nó đây nè.
Nói xong .Tôi kéo một cái rẹt ,dây
lưng quần bị lỏng ra .Tôi dễ thở và bình thường trở lại.Hiểu ra ,cả bọn lăn ra
cười muốn chảy cả nước mẳt.(Người ốm ,bụng
lúc nào cũng đói dây lưng quần thắt nhỏ .Đến khi ăn hơi no sợi dây xiết bụng
nên không thở nổi )
Ăn cơm xong ,lo dọn dẹp.Gần tới giờ tắt đèn, ai về chỗ đó.Dưới ,trên sàn
ngủ bạn tù đã giăng mùng.Nằm im .Đêm nay
, bạn tù có lẽ cũng giống tôi không ngủ được không phải vì đói mà vì nghĩ ngợi, nhớ gia đình
......
Sáng mùng một thức dậy .Bạn tù chúc sức khỏe nhau "Chân cứng đá mềm"Hy
vọng rồi hy vọng.Bốn anh em chúng tôi ăn chung cái bánh chưng .Bánh xanh rền,nếp dẻo,nhận đậu thịt, vừa thơm ,vừa béo,quá
đã....Ăn xong,uống nước trà ,Châm một điếu thuốc Sông Cầu ,phì phà... quả là
hoang tưởng với đời tù Cải tạo .
Tôi diện bộ đồ mới giặt.Soi mặt bằng
thùng nước ,chải đầu ngón tay .cảm thấy trong người khỏe .Tôi ra sân trại giam
tìm bạn thân xem có gặp ai không ? (Đặc biệt sáng mùng một được đi ra sân trại
giam)Nhưng tìm chẳng thấy ai đâu!Bạn tù gặp nhau tay bắt mặt mừng.Người giao
banh kẻ chụp banh mà về truyền tai nhau nghe .Từ đó có thêm tiếng mới "Ba
Cho"Chỉ (Hồ Chí Minh )Có bạn tù giao
banh chúc nhau như: Sẽ đi hái nho .Không ăn
lương khô 702 của Trung Quốc mà
ăn Hot Dog ,Hamburger ....Nào là đánh tư sản mại bản ..Vùng Kinh tế mới ..hát
nhỏ vào tai nhau nghe những bản nhạc
xuân về.Lòng chứa chan kỳ vọng cho một ngày mai tốt đẹp.Nắng ấm của ngày xuân vụt qua đi.Những con chim én cũng bỏ
vùng trời cũ mà bay ,hết đợt này tới đợt khác, vượt đại
dương tìm nắng ấm tự do.
Tôi vẫn còn ở đây ,với bao bức tường vây kín .Bầu trời vẫn âm u ,mây trắng sương mù ,trắng cả một
vùng đồi núi hoang vu chỉ còn có tiếng
thở dài mệt mỏi của người tù .
Mấy ngày tết bao tử to ra,bây giờ
ăn còn ít hơn trước tết.Bạn tù đều
nhăn mặt.Có lẽ tiêu chuẩn người tù chỉ bấy nhiêu ,Tết cho ăn nhiều nên sau tết bớt đi để bù vào .Cơ thể
qua mấy ngày tết như nắng hạn mưa rào .sau tết, càng ngày càng kiệt sức "Rét
tháng ba bà già chết cóng ".Sức tàn ,suy kiệt.dầu mỗi ngày tôi ráng tập lắc
tay sáng chiều.
Sáng chiều bước chân xiêu vẹo đi ,về.Vườn rau thu hoạnh hết đợt này tới đợt
khác .Những trái bắp cải ,su hào no tròn
được thay thế bằng những luống rau muống.Ngọn cây lá
cỏ vươn mình trong nắng sớm.Những hàng mạ được cấy đều trên những thửa ruộng đã
bắt đầu xanh mướt .Những con chim rừng
tiếng hót trở nên thanh tao hơn.Bạn tù trở nên năng động và vững trãi hơn nhiều
.Những công sức của người tù bỏ ra thì nhiều mà miếng cơm manh áo thì ít .Có đất nước nào ,chế độc nào bóc lột
cả sức lao động của người tù cải tạo.Bởi vậy ,thiết lập bao nhiêu nhà tù mà
không được .Nhốt cả nước cũng đâu sợ vì tù lao động làm ra của cải nuôi mình ,nuôi cán bộ,đóng
góp cho ngân sách nhà nước,....
Ngày 30 -4-1978 lại đến .Kẻ chiến
thắng đang ăn mừng.Bọn cơ hội miền Nam cúc cung tận tụy chỉ đường đi nước bước,mách bảo ,bầy vẽ
cách thức cho Cộng sản quản lý nhiều lảnh vực kinh tế, xã Hội miền Nam .Khi ổn
định rồi , tất cả đều bị khai trừ . Cả cái mặt trận Giải Phóng Miền Nam cũng bị xóa tên.Bọn cơ hội , Thái thú miền Bắc bắt đầu thực thi chính sách tận diệt ,bần cùng hóa người miền Nam Việt Nam,trong gọng kìm Công
An Cộng Sản Bắc Việt.Gần một năm qua tôi chỉ thấy cái buồng giam và cảnh trí trên đường tới nhà Lô.Chính sách bỏ đói , cô lập ,dập tắt mọi ý chí của
người lính miền Nam .Người lính miền Nam lấy nhân bản làm gốc,mục tiêu phục vụ
Tổ Quốc .Lòng tôi thấy nát tan,Xưa binh lực hùng hậu.có một hiến pháp .một thể
chế dân chủ tự do ,mà một sớm đã tan rã .Nay còn gì mà hy vọng :
"Đến nay tôi hiểu thì tôi đã"
{Hai sắc Hoa Ti Gôn -T.T.KH}
Xác thân tiều tụy sắp thành ma
Xem người chiến thắng xây chủ nghĩa
Phá tan tành sản nghiệp ông cha.
Thế rồi.
"... Ngày qua ngày lại qua
ngày ,
Lá xanh nhuộm đỏ thành cây lá
vàng..."
{ Tương Tư -Nguyễn Bính}
Sống trong nỗi nhớ gia đình ,thương
con nhớ vợ .Cha mẹ già biết có chống
cự được bệnh tật yếu đau.Ba năm qua so với "Nhất nhật tại tù, thiên thu tại
ngoại ".Dài lắm phải không ?...sao
không tiếng trả lời tự trong sâu thẩm của lòng tôi ;mà chỉ thở dài nhìn
bóng đêm chìm qua song cửa .
Rồi một buổi sáng tháng 10-1978 tôi phải bỏ chốn này mà đi....
Nguyễn văn Ngoan
Las Vegas 12-10-2016
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét