Trong một buổi trò chuyện giữa nhà văn/nhạc sĩ Hà Thúc Sinh ( một tác giả Tù Khúc ) và Linh Mục Nguyên Thanh, tác giả bài Thân Phận Lưu Đầy, LM Nguyên Thanh đã cho biết về lai lịch bài tù khúc này như sau : “ . . . Sau 30/4/75, trong các trại tù từ Nam ra Bắc, bắt đầu từ trại Suối Máu, Biên Hòa. Tôi đã giữ được cuốn Phụng vụ giờ kinh trong suốt một năm tại Suối Máu và đã viết các bài Thánh Ca dựa trên Lời Kinh Phụng Vụ. Bài đầu tiên tôi viết trong trại tù Suối Máu là Thánh vinh 136 : THÂN PHẬN LƯU ĐẦY: Babylon bên dòng sông xưa ấy, Ngồi nức nở mà tương nhớ Sion. Bài này đã được anh em trong tù thích thú và phổ biến thật rộng qua các trại từ Nam ra Bắc, không phân biệt tôn giáo. Ba mươi năm sau, có dịp gặp cựu Đại tá tư lệnh phó Sư đoàn TQLC, câu đầu tiên ông nói với tôi: “Tôi rất thích bài Babylon của Cha”. Mới đây nhất, trong dịp Kỷ niệm đệ ngũ chu niên ngày thành lập Tổ chức Lương Tâm Công Giáo tại San Jose ngày 17/9/2006, bất ngờ được găp ông B.Q., một cựu Trung tá Tiểu đoàn trưởng thuộc Sư đoàn Nhảy Dù, ông cho biết đã thuộc lòng bài Babylon này và tự chép lại dấu nhạc để tặng lại tôi (bản nhạc ông ghi lại chỉ sai vài chữ và một nốt nhạc mà thôi). . . “ (Lm Nguyên Thanh Trả Lời Anh Hà Thúc Sinh ). Hầu như không một người tù nào là không một lần nghe qua bài “ Thân Phận Lưu Đầy “ của Linh Mục Nguyên Thanh. Thực ra, mãi về sau này, nhờ các phương tiện tra cứu của thế giới ảo, anh em chúng tôi mới được biết tên chính thức của bài tù khúc này là “ Thân phận lưu đầy “ và tác giả là linh mục Nguyên Thanh, cũng là một cựu tù cải tạo. Bản thân chúng tôi, được biết đến bài hát này năm 1979 tại trại tù Vĩnh Quang A. Dịp cuối năm, trại A cần bổ sung số tù biết đàn ca xướng hát cho đội văn nghệ, nên đã chuyển trại một số anh em từ trại B ra trại A. Từ đợt chuyển trại này, anh em tù trại B lần đầu tiên được nghe anh Cao Đắc Lân bằng giọng hát êm như nhung của mình cho nghe bài tù khúc nói đến ở trên, nhưng bằng cái tên ngắn gọn “ Babylon “ . Bài tù khúc nhanh chóng được phổ biến đến anh em tòan trại gần 1500 tù viên. Bài hát dễ nghe, dễ hát, dễ thuộc mà lại đáp ứng đúng tâm trạng người tù. Bài này, theo sự giải thích của chính tác giả ( đọan trích ở trên ) dựa trên một bài kinh Phụng Vụ là Thánh Vịnh 136 Thân Phận Lưu Đầy. Theo một diễn đàn Thánh Nhạc : “ . . . Thánh Vịnh 136 là TV diễn tả “tâm trạng” của dân Do thái khi bị đi lưu đày sau khi dân Babylon chiếm thành Giêrusalem. Đây là trích đọan TV 136 theo bản dịch của nhóm Phụng Vụ Các Giờ Kinh: Trên bờ sông Ba-by-lon (1) Bờ sông Ba-by-lon, ta ra ngồi nức nở mà tưởng nhớ Xi-on; (2) trên những cành dương liễu, ta tạm gác cây đàn. (3) Bọn lính canh đòi ta hát xướng, lũ cướp này mời gượng vui lên: “Hát đi, hát thử đi xem Xi-on nhạc thánh điệu quen một bài!” (4) Bài ca kính CHÚA TRỜI, làm sao ta hát nổi nơi đất khách quê người? (5) Giê-ru-sa-lem hỡi, lòng này nếu quên ngươi, thì tay gãy đàn thành tê bại! (6) Lưỡi xướng ca sẽ dính với hàm, nếu ta không hoài niệm, không còn lấy Giê-ru-sa-lem làm niềm vui tuyệt đỉnh của tâm hồn. . . . . . . . ( Trích TV 136 theo bản dịch của nhóm Phụng Vụ Các Giờ Kinh ) . . . Theo địa hình thời đó, dân Do Thái sống ở Judah. Nước Babylon nằm cách khoảng hơn ngàn dặm về phía đông . Năm 586 BC quân Babylon phá hủy thủ đô của Judah là Giêrusalem . Quân xâm lăng bắt hết mọi người đang sống ở đó mang về Babylon làm tù binh, bị là làm nô lệ,. Năm 536 BC, rất nhiều tù binh và vợ con của họ sau khi đã “học tập cải tạo” được cho trở về lại Giêrusalem . . . “ (Thánh Vịnh 136 và “Thân Phận Lưu Đày”) Vì nội dung của Thánh Vịnh diễn tả đúng tâm trạng của những người tù bị lưu đầy, không biết đến ngày trở về, lại được phổ thành bài hát bởi một vị linh mục do thiên hướng đã chọn âm nhạc là phương tiện phụng vụ nên sức hấp dẫn của bài tù khúc rất lớn. Và cũng vì nội dung bài lấy từ một thánh vịnh, có ngôn ngữ và ý nghĩa tôn giáo, nên nhiều người khi hát, đã đổi vài chữ từ ý nghĩa tôn giáo thành ý nghĩa chung để dễ đến với tất cả mọi người ( thí dụ câu : Và bài ca kính Chúa Trời , được đổi thành : Và bài ca , nhớ đến N(n)gười – người ở đây có thể viết hoa hàm ý chỉ một lý tưởng chiến đấu cho tự do, có thể viết thường nhằm chỉ đến người yêu, người vợ ở nhà hoặc những ngụ ý khác nữa v..v..). Mãi cho đến hôm nay, bài hát “ Thân Phận Lưu Đầy “ của LM Nguyên Thanh vẫn còn được đem ra hát trong những buổi họp mặt của các nhóm sinh họat, vì xem ra ý nghĩa của bài hát vẫn còn đáp ứng được tâm tư của nhiều người , kể cả ở trong nước. Chúng tôi không có bản nhạc phổ ( bản ký âm ) của bài tù khúc này, ước mong có vị nào , hay chính vị cựu trung tá ND ( nhắc đến trong phần trích dẫn ở trên ), hoặc LM Nguyên Thanh gởi cho chúng tôi một phóng bản để những ai quan tâm nghiên cứu sẽ được dễ dàng hơn trong công việc của mình . ( Nhóm Thực Hiện ). LM Nguyên Thanh : Thân Phận Lưu Đầy Babylon, bên giòng sông xưa cũ Ngồi nức nở, mà tưởng nhớ Si-on ơi Liễu rũ nhành soi bóng Ta tạm gác cây đàn Không bao giờ ta hát nữa đâu em Giòng sông sâu, tơ liễu rũ Và ai kia đòi ta hát xướng theo cung đàn Tiếng tơ chùng như lòng ta Hát đi ! Hát thử đi xem Si-on quê cũ điệu quen một bài Và bài ca kính Chúa Trời ( nhớ đến người ) Làm sao ta hát nổi Nơi đất khách quê người Si-on ơi ! Lòng này nếu quên Người Thì tay đàn thành tê cứng Và môi miệng thành khô đắng Sa-Lem ơi ! Lòng này nếu quên Người Thì không thấy Thì không nhớ Sa-lem là nguồn vui Cho tâm hồn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét